Realizacja zadań związanych z sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez władze Gminy Lubin. Do najważniejszych z nich należą:
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2024-2030,
Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy Domowej oraz Ochrony Osób Doznających Przemocy Domowej na lata 2024-2030,
Program Wspierania Rodziny w Gminie Lubin na lata 2022-2024,
Program Działań na rzecz Osób Starszych w Gminie Lubin na lata 2019-2025,
Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2022-2025,
Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Nadwagi i Otyłości wśród Dzieci w Gminie Lubin na lata 2024-2027.
Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.
Aktualny poziom wydatków na pomoc społeczną i wsparcie dla rodziny w 2024 r. wiąże się z kontynuowaniem działań Gminy Lubin związanych ze wsparciem materialnym dla mieszkańców.
Na wzrost poziomu wydatków miała wpływ m.in. ustawa o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego z 23 maja 2024 r.
Na rosnącą tendencję wpłynęło również przedłużenie kolejnych regulacji wspierających polskie rodziny w postaci dodatku osłonowego niwelującego koszty energii, gazu i żywności, który w 2024 r. charakteryzował się większą kwotą wydatkowaną z budżetu gminy na ten cel niż w roku poprzednim.
Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie tym sytuacjom przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka.
Zakres pomocy społecznej obejmował zadania określone w ustawie o pomocy społecznej. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wykonywał także zadania wynikające z innych aktów prawnych m.in. z ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, ustaw o dodatku osłonowym, elektrycznym czy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy.
Obecna struktura organizacyjna Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia.
W 2024 r. w związku z realizacją wielu zadań na pomoc społeczną ogółem przeznaczono 13.595.940.05 zł.
Źródłem finansowania zadań realizowanych przez GOPS są:
środki własne gminy,
dotacje do zadań własnych,
oraz dotacje do zadań zleconych.
W trakcie 2024 r. GOPS poza kompleksową realizacją zadań własnych i zleconych z zakresu pomocy społecznej ściśle współpracował z Gminną Komisją do spraw Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Bardzo ważną część działalności GOPS stanowi przeciwdziałanie przemocy domowej. Zarządzeniem Wójta powołany został Zespół Interdyscyplinarny Gminy Lubin, będący realizatorem zadań wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej.
Wartość wypłaconych świadczeń społecznych
Wydatki na bieżące utrzymanie GOPS
Wartość zadań związanych z usługami opiekuńczymi
Najczęściej występującymi powodami korzystania z pomocy społecznej w Gminie Lubin w 2024 r. były ubóstwo, niepełnosprawność oraz długotrwała lub ciężka choroba. Należy przy tym zaznaczyć, że rodzina mogła korzystać z pomocy z powodu różnych przesłanek jednocześnie (ta sama rodzina mogła być ujęta w tabeli przy kilku pozycjach). Aby uzyskać pomoc ze strony GOPS rodzina lub osoba ubiegająca się o pomoc musi spełnić co najmniej dwie przesłanki tj. ubóstwo (dochód osoby lub rodziny nie może przekroczyć kryterium ustawowego), i którąś z pozostałych przesłanek wymienionych w ustawie o pomocy społecznej.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wspiera osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Dla porównania warto dodać, że powody korzystania z pomocy społecznej były podobne do występujących rok wcześniej.
W 2024 r. świadczeniami pieniężnymi objęto 88 rodzin, a niepieniężnymi 52 rodziny.
Pracę socjalną świadczono wobec 386 rodzin.
Usługi opiekuńcze
Z pomocy w formie usług opiekuńczych w 2024 r. skorzystało ogółem 27 klientów. Na rzecz podopiecznych zrealizowano łącznie 13.724 godziny pomocy.
W celu zwiększenia dostępności do usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych usług opiekuńczych Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opracowało program „Opieka 75+”, który jest realizowany od dnia 1 stycznia 2018 r.
Strategicznym celem programu jest zwiększenie godzin usług opiekuńczych oraz specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób samotnych w wieku 75 lat i więcej.
W 2024 r. na usługi opiekuńcze ogółem wydano kwotę 643.297,19 zł. Dotacja do zadania „Opieka 75+” wyniosła 71.797,00 zł.
Opieka wytchnieniowa
W 2024 r. Gmina Lubin przystąpiła do realizacji Programu „Opieka wytchnieniowa” dla Jednostek Samorządu Terytorialnego edycja 2024, który był realizowany przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.
Program był w całości finansowany przez Fundusz Solidarnościowy Wsparcia Osób Niepełnosprawnych w łącznej kwocie 26.438,40 zł. Program adresowany był do członków rodzin lub opiekunów sprawujących bezpośrednią opiekę nad osobami posiadającymi orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub równoważne, którzy wymagali usług opieki wytchnieniowej.
Z Programu skorzystały 3 osoby.
Od 1 grudnia 2024 r. rozpoczęła się realizacja kolejnej edycji Programu „Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową 2021-2027” współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus.
Pomoc udzielana jest w postaci artykułów spożywczych o przedłużonej trwałości, które są przekazywane bezpłatnie osobom najbardziej potrzebującym.
W 2024 r. z tej formy wsparcia skorzystało 170 mieszkańców Gminy Lubin.
Na dożywianie uczniów w szkołach wydano ogółem w 2024 r. 83.873,90 zł, w tym:
zadania własne 25.179,30 zł,
dotacja 20.790,00 zł,
środki GKRPA dla dzieci uczestniczących w zajęciach świetlic terapeutycznych 37.904,60 zł.
Dodatki mieszkaniowe są świadczeniem pieniężnym, którego celem jest pokrycie z funduszy publicznych części kosztów utrzymania lokalu i stanowią wsparcie dla mieszkańców gminy w ponoszonych wydatkach związanych z opłatami.
W 2024 r. wypłacono 72 świadczenia na łączną kwotę 18.500,73 zł.
Świadczenia z zakresu ustawy o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu. O zwrot podatku VAT za gaz mogą się ubiegać te gospodarstwa domowe, które używają gazu do celów grzewczych.
W 2024 r. dodatek gazowy wypłacono dla 25 świadczeniobiorców kwotę 17.453,85 zł (koszty obsługi 349,05 zł).
Bon energetyczny jest jednorazowym świadczeniem pieniężnym dla gospodarstw domowych, których dochody nie przekroczyły 2.500,00 zł na osobę w gospodarstwie jednoosobowym lub 1.700,00 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym.
W 2024 r. dodatek wypłacono dla 350 świadczeniobiorców na kwotę 140.850,33 zł (koszty obsługi 4.225,51 zł).
Zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym dodatek przysługuje gospodarstwu domowemu, którego przeciętne miesięczne dochody netto nie przekraczają 2.100 zł w gospodarstwie jednoosobowym lub 1.500 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym.
W 2024 r. dodatek wypłacono dla 267 świadczeniobiorców na kwotę 99.782,66 zł (koszty obsługi 1.995,65 zł).
Realizacja zadań wynikających z ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej:
wspieranie rodziny:
obowiązki wykonywało 2 asystentów rodziny, zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w systemie zadaniowego czasu pracy,
wsparciem objętych było 25 rodzin, w których pomoc otrzymało 40 dzieci.
koszty związane z realizacją zadania wyniosły 218.453,40 zł (z tego kwota 41.412,63 zł wydatkowana była w ramach programu „Asystent rodziny w 2024 r.” środki pochodzące z Funduszu Pracy)
piecza zastępcza:
31 dzieci przebywających w placówkach i rodzinach zastępczych,
ogólny koszt to kwota 252.533,95 zł.
Łączne wydatki poniesione na realizację ustawowych obowiązków 470.987,35 zł.
KORPUS WSPARCIA SENIORÓW
W 2024 r. Gmina przystąpiła do realizacji Modułu II programu „Korpus wsparcia seniorów”, którego celem jest wsparcie seniorów w wieku 60 lat i więcej, którzy mają problemy związane z samodzielnym funkcjonowaniem ze względu na stan zdrowia. Moduł II to poprawa bezpieczeństwa oraz możliwość samodzielnego funkcjonowania w miejscu zamieszkania osób starszych poprzez dostęp do tzw. "Opieki na odległość" - opaska bezpieczeństwa.
Łącznie na program Korpus Wsparcia Seniorów w 2024 r. wydatkowano 37.141,63 zł, z tego kwota 29.676,90 zł pochodziła z dotacji celowej.
Wolontariusz Roku Gminy Lubin
Zawsze w okolicach Międzynarodowego Dnia Wolontariusza, przypadającego 5 grudnia, wyróżnia się w osoby, które niosą pomoc innym. To wyróżnienie przyznawane w gminie od 2012 r. dla osób, które swoją aktywnością wolontarystyczną podejmują działania w dowolnym obszarze życia społecznego, a w szczególności w dziedzinie: oświaty, kultury, sportu, zdrowia, ekologii, bezpieczeństwa, pomocy społecznej oraz działają na terenie Gminy Lubin i na rzecz jej mieszkańców.
Działania GOPS z zakresu wspierania rodziny dotyczyły również kontynuacji pomocy obywatelom Ukrainy. Wsparcie realizowane w ramach ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, realizowano z Funduszu Pomocy.
POMOC OBYWATELOM UKRAINY
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej nadal udzielał wsparcia pomocą finansową i rzeczową obywatelom Ukrainy. Z pomocy skorzystały 24 rodziny, 54 osoby w rodzinach.
Zrealizowano następujące formy pomocy:
zasiłek stały dla 1 osoby na kwotę 2.874,07 zł,
realizacja pokrycia kosztów posiłków dla 3 dzieci na łączną kwotę 1.860,00 zł,
dodatkową formą pomocy było pokrycie kosztów obiadów dla 6 dzieci uchodźców z Ukrainy (środki finansowe w łącznej kwocie 3.146 zł przekazane przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych),
z jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł na osobę skorzystały 4 osoby z Ukrainy (wypłacono świadczenia na łączną kwotę 1.200,00 zł, koszty obsługi zadania 24,00 zł),
zasiłki rodzinne, zasiłki pielęgnacyjne świadczenia opiekuńcze oraz opłacono składki społeczno-emerytalne i zdrowotne - wypłacono 137 świadczeń dla 11 osób na łączną kwotę 40.116,19 zł (na obsługę zadania wydano 1.057,24 zł),
w myśl art. 13 Ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, osobom które zapewniły zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, zostały przyznane świadczenia pieniężne - na realizację zadania wydano łącznie 108.880,00 zł (koszty obsługi zadania wyniosły 1.664,00 zł).
Wskazane rodziny objęte były pracą socjalną, a w szczególności:
pomoc w wypełnieniu wniosków o wypłatę świadczeń,
kierowanie do odpowiednich instytucji tj. ZUS, PCPR, sąd,
przekazywanie odzieży, żywności, środków higienicznych, artykułów pierwszej potrzeby,
odwiedziny w miejscu pobytu.
Wsparcie dla uczniów z Ukrainy
W 2024 r. Gmina Lubin realizowała dodatkowe zadania oświatowe związane z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznawany jest za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym poprzez:
zapewnienie nauki w szkołach podstawowych oraz rocznego obowiązkowego wychowania przedszkolnego i opieki przedszkolnej w jednostkach oświatowych prowadzonych przez gminę,
zorganizowanie dzieciom i uczniom bezpłatnego transportu wraz z opieką do szkół i przedszkola,
zorganizowanie w Szkole Podstawowej im. Jana Brzechwy w Szklarach Górnych dla dwójki uczniów dodatkowej bezpłatnej nauki języka polskiego, o której mowa w art. 165 ust. 7 ustawy Prawo oświatowe. Uczniowie z Ukrainy mają prawo do korzystania z dodatkowej nauki języka polskiego przez okres nie dłuższy niż 36 m-cy, zgodnie z art. 55b ust. 1a ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.
Zgodnie z przepisem art. 14 ust. 11 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Gmina Lubin w 2024 r. otrzymała z Funduszu Pomocy na realizację dodatkowych zadań oświatowych na rzecz pomocy Ukrainie środki w wysokości 142.023,00 zł, z czego wykorzystano 142.023,00 zł.
W zakresie zorganizowania dzieciom i uczniom uchodźcom z Ukrainy bezpłatnego transportu (wraz z opieką) do szkół i przedszkola liczba przewożonych uczniów i dzieci kształtowała się następująco:
średnio dziennie do szkół i przedszkola dowożonych było:
od stycznia do czerwca 2024 r. - 6 uczniów i dzieci,
od września do grudnia 2024 r.- 7 uczniów i dzieci.
Ochrona zdrowia to sektor, który często nie charakteryzuje się wysokimi wydatkami, ale pomimo tego, zakres realizowanych zadań pozostaje zróżnicowany. Podstawowe obowiązki gminy w tym zakresie zostały zawarte w ustawie o samorządzie gminnym, która wskazuje, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, wśród których uwzględnia się m.in. sprawy ochrony zdrowia. Jednakże szczegółowe kompetencje określają także inne akty prawne, zwłaszcza ustawy, które dotyczą przedsięwzięć związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii.
Corocznymi przedsięwzięciami realizowanymi przez gminę były zadania określone w ramach programu rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. Celem głównym jest ograniczenie zdrowotnych i społecznych skutków wynikających z zażywania narkotyków, nadużywania napojów alkoholowych i używania innych środków psychoaktywnych poprzez podnoszenie poziomu wiedzy i świadomości mieszkańców Gminy Lubin oraz prowadzenie skoordynowanych działań profilaktycznych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych.
Łączne wydatki w ochronie zdrowia w 2024 r. wyniosły ponad 390 tys. zł, w tym najwyższą kwotę wydatkowano w zakresie przedsięwzięć dotyczących profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W głównej mierze skupiały się one na zwiększeniu dostępności do instytucji wspomagających proces leczenia oraz rehabilitacji osób nadużywających substancji psychoaktywnych i ich rodzin, a także na poprawie skoordynowanych działań profilaktycznych, informacyjnych, edukacyjnych i szkoleniowych.
Program profilaktyki i wczesnego wykrywania nadwagi i otyłości wśród dzieci w gminie Lubin
Program pozwoli na zwiększenie skuteczności zapobiegania nadwadze i otyłości oraz ich powikłaniom wśród uczniów w Gminie Lubin, poprzez działania obejmujące edukację żywieniową, promowanie aktywności ruchowej, korektę nawyków żywieniowych i zmianę sposobu żywienia.
Program jest skierowany do dzieci zamieszkujących gminę Lubin, uczęszczających do klas III szkół podstawowych w latach 2024-2027, oraz ich rodziców/opiekunów prawnych będących mieszkańcami gminy Lubin, którzy zostaną objęci działaniami informacyjno-edukacyjnymi.
Na rzecz ochrony zdrowia w 2024 r. podjęte zostały również inne działania obejmujące współpracę z organizacjami pozarządowymi. Dzięki temu kontynuowano realizację zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej.
Dokładniejszy opis zadań zrealizowanych w ramach pożytku publicznego znajduje się w części raportu dotyczącej Współpracy z NGO.